تفاوت کودک باهوش با کودک بیش فعال چیست؟
اغلب والدین و مربیان با این پرسش مواجه میشوند که تفاوت کودک باهوش با کودک بیش فعال چیست؟ اگرچه این دو گروه ممکن است در برخی ویژگی‌ها مشترک باشند، اما تفاوت‌های اساسی آن‌ها ایجاب می‌کند که رویکردهای متفاوتی برای پرورش و آموزش هر یک اتخاذ شود. در این مطلب از مجله روان شناختی به بررسی دقیق‌تر فرق میان باهوشی و بیش فعالی در کودکان می‌پردازیم.
تفاوت کودک باهوش با کودک بیش فعال
کودکان باهوش و بیش فعال هر دو نیازمند توجه و مراقبت هستند، اما نیازهای آن‌ها متفاوت است. درحالی‌که کودکان باهوش به چالش‌های فکری و فرصت‌های یادگیری بیشتری نیاز دارند، کودکان بیش فعال به آموزش‌های خاص و حمایت‌های رفتاری نیازمند هستند.
تفاوت در نحوه یادگیری و تمرکز
کودک باهوش
- یادگیری سریع و عمیق: به‌سرعت مفاهیم جدید را درک کرده و به‌دنبال شناخت عمیق‌تر آن‌ها هستند.
- حل مسئله خلاقانه: توانایی بالایی در حل مسائل پیچیده و ارائه راهکارهای نوآورانه دارند.
- تمرکز بالا و پایدار: می‌توانند برای مدت طولانی روی یک موضوع تمرکز کنند.
کودک بیش فعال
- مشکل در حفظ تمرکز: به‌سختی می‌توانند روی یک کار تمرکز کنند و حواس‌شان به‌راحتی پرت می‌شود.
- فراموشی و بی‌نظمی: اغلب اوقات چیزها را فراموش کرده و در سازماندهی کارهای خود با مشکل مواجه میشوند.
- یادگیری کندتر: ممکن است برای یادگیری مفاهیم جدید به زمان و تکرار بیشتری نیاز داشته باشند.
تفاوت در رفتار اجتماعی
کودک باهوش
- روابط اجتماعی قوی: به‌راحتی با دیگران ارتباط برقرار نموده و روابط صمیمانه‌ای برقرار می‌کنند.
- رهبری و تاثیرگذاری: اغلب در گروه‌های همسالان نقش رهبری داشته و بر دیگران تاثیر می‌گذارند.
- درک عمیق از احساسات: به احساسات خود و دیگران آگاهی داشته و می‌توانند آن‌ها را درک کنند.
کودک بیش فعال
- مشکل در تعاملات اجتماعی: ممکن است در برقراری روابط صمیمانه با همسالان مشکل داشته باشند.
- رفتارهای تکانشی: بدون فکر کردن عمل کرده و ممکن است به دیگران آسیب برسانند.
- مشکل در رعایت قوانین: اغلب در رعایت قوانین و مقررات مشکل دارند.
تفاوت در احساسات و هیجانات
کودک باهوش
- طیف گسترده‌ای از احساسات: احساسات پیچیده‌ای را تجربه کرده و به تغییرات محیطی حساس هستند.
- مدیریت احساسات: توانایی خوبی در کنترل و مدیریت احساسات خود دارند.
کودک بیش فعال
- تغییرات سریع خلقی: تغییرات خلقی آن‌ها بسیار سریع و غیرقابل پیش‌بینی است. ممکن است در یک لحظه خوشحال باشند و لحظه‌ای دیگر عصبانی یا ناراحت شوند.
- مشکل در کنترل خشم: آن‌ها در تنظیم عواطف و کنترل تکانه‌های خود، به‌ویژه احساس خشم، با مشکل مواجه هستند.
| کودک باهوش | کودک بیش فعال | ویژگی |
| تمرکز خوبی دارد، اما ممکن است در کارهای تکراری یا ساده حواسش پرت شود. | مشکل در حفظ تمرکز، حواس پرتی مکرر و دشواری در دنبال کردن دستورالعمل‌ها. | تمرکز |
| پرانرژی است، اما انرژی او قابل کنترل است. | انرژی بسیار بالا، بی‌قراری و مشکل در آرام ماندن. | انرژی |
| خلاقیت بالایی دارد و ایده‌های جدیدی ارائه می‌دهد. | ممکن است خلاق باشد، اما به‌دلیل مشکل در تمرکز، ایده‌هایش را به‌طور کامل توسعه ندهد. | خلاقیت |
| یادگیری سریع و عمیق دارد، اما ممکن است به‌دلیل خستگی از تکرار مطالب، انگیزه خود را از دست بدهد. | ممکن است در یادگیری مطالب و حفظ تمرکز مشکل داشته باشد. | یادگیری |
جدول مقایسه کودک باهوش و کودک بیش فعال
دلایل اشتباه گرفتن کودک باهوش با کودک بیش فعال
گاهی اوقات، تفاوت کودک باهوش با کودک بیش فعال آنقدر ظریف است که والدین، معلمان و حتی متخصصان نیز ممکن است در تشخیص آن‌ها دچار اشتباه شوند. این اشتباه می‌تواند به‌دلیل شباهت برخی ویژگی‌ها و رفتارهای این دو گروه از کودکان باشد. در ادامه به برخی از دلایل اصلی این اشتباه رایج می‌پردازیم:
1) انرژی بالا و کنجکاوی
یکی از ویژگی‌های مشترک کودکان باهوش و کودکان بیش فعال، داشتن انرژی بالا و کنجکاوی زیاد است. این شباهت گاهی تشخیص دقیق بین این دو گروه را دشوار می‌کند و ممکن است والدین به اشتباه تصور کنند که کودکشان بیش فعال است.
2) مشکل در تمرکز (در برخی موارد)
اگرچه هر دو گروه ممکن است چالش‌هایی در حفظ تمرکز داشته باشند، اما ریشه این مشکل متفاوت است. کودکان بیش فعال به‌دلیل اختلال در سیستم توجه، به‌سختی می‌توانند تمرکز خود را حفظ کنند. در مقابل، کودکان باهوش به‌علت خسته شدن از تکرار مطالب یا سادگی مسائل آموزشی، دچار کاهش تمرکز میشوند.
3) رفتارهای تکانشی
هر دو گروه ممکن است رفتارهای تکانشی از خود نشان دهند، اما شدت و فراوانی این رفتارها در کودکان بیش فعال بسیار بیشتر است. کودکان باهوش اغلب در شرایط خاص و تحت تاثیر هیجانات شدید، رفتارهای تکانشی از خود بروز می‌دهند.
4) حرف زدن زیاد
دلیل صحبت کردن زیاد در کودکان باهوش و بیش فعال متفاوت است. کودکان باهوش به‌دلیل کنجکاوی و میل به درک بهتر محیط اطراف، سوالات زیادی می‌پرسند. درحالی‌که کودکان بیش فعال به‌سبب مشکل در مهار تکانه‌ها، به صورت مداوم و بدون وقفه صحبت می‌کنند.
5) مشکلات در مدرسه
اگرچه هر دو گروه ممکن است در محیط مدرسه با چالش‌هایی روبه‌رو شوند، اما ماهیت این چالش‌ها متفاوت است. کودکان باهوش به‌خاطر عدم تطابق سطح چالش‌های آموزشی با توانایی‌هایشان، دچار خستگی و بی‌حوصلگی میشوند. در مقابل، کودکان بیش فعال به‌دلیل اختلال در توجه و کنترل رفتار، مشکلات جدی‌تری را در یادگیری و تعاملات اجتماعی تجربه می‌کنند.
6) عدم آگاهی کافی
ممکن است بسیاری از والدین و معلمان اطلاعات کافی در مورد تفاوت کودک باهوش با کودک بیش فعال نداشته باشند و به همین دلیل در تشخیص آن‌ها دچار اشتباه شوند.
سخن آخر
تشخیص دقیق و درمان بیش فعالی کودکان، به خانواده‌ها کمک می‌کند تا درک بهتری از شرایط کودک خود پیدا کنند و از حمایت‌های لازم برای مقابله با چالش‌های این اختلال برخوردار شوند. یک برنامه درمانی جامع، به کودک کمک می‌کند تا بر چالش‌های ناشی از این اختلال غلبه کند و عملکرد تحصیلی و اجتماعی خود را بهبود بخشد.
دیدگاهتان را بنویسید