۱۰ عادت روزمره که باعث تشدید افسردگی می‌شوند
تشدید افسردگی می‌تواند تحت‌تاثیر عوامل متعددی باشد، اما برخی از عادت‌های روزمره نقش پررنگی در وخیم‌تر شدن آن ایفا می‌کنند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۲۸۰ میلیون نفر در سراسر جهان با افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند؛ اما نقش عادت‌های روزمره در این میان چیست و چگونه می‌توانند این وضعیت را بدتر کنند؟ در این مطلب از مجله روانشناختی، به بررسی ۱۰ مورد از این عادت‌ها و ارائه راهکارهایی عملی برای مقابله با آن‌ها می‌پردازیم.
آیا عادت‌های روزمره می‌توانند موجب تشدید افسردگی در فرد شوند؟
عادت‌های روزمره ما، چه خوب و بد، نقش بسزایی در سلامت روان ما دارند. کارهای کوچکی که هر روز انجام می‌دهیم، به‌مرور زمان می‌توانند الگوهای فکری و رفتاری ما را شکل دهند و به‌طور مستقیم بر خلق‌وخو و سطح انرژی ما تاثیر بگذارند. برای افرادی که مستعد یا مبتلا به افسردگی هستند، برخی عادت‌ها مانند کاتالیزور عمل کرده و باعث تشدید افسردگی می‌شوند.
۱۰ عادت روزمره که حال روانی شما را بدتر می‌کنند
1. خواب نامنظم یا بیش‌ازحد
اختلال در چرخه خواب و بیداری می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر مواد شیمیایی مغز و تنظیم‌کننده‌‌های خلق‌وخو تأثیر بگذارد. برای مثال، کمبود خواب اغلب؛ به تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز منجر می‌شود، درحالی‌که خواب زیاد باعث بی‌حالی و تشدید احساس غم می‌شود.
2. مصرف زیاد شبکه‌های اجتماعی
مقایسه مداوم زندگی خود با دیگران، قرارگرفتن در معرض اخبار منفی و اعتیاد به گشتن بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی، احساس بی‌ارزشی، حسادت و انزوای اجتماعی را افزایش می‌دهد.
3. پرهیز از فعالیت بدنی
ورزش منظم، ابزاری قدرتمند برای بهبود خلق‌وخو است. عدم فعالیت بدنی تولید اندورفین‌ها (هورمون‌های شادی) را تا۵۰٪ کاهش می‌دهد و منجر به افزایش چشمگیر احساس خستگی و بی‌حالی می‌شود.
4. گفت‌وگوی منفی با خود
نشخوار فکری و خودگویی‌های منفی، مانند “من به‌اندازه کافی خوب نیستم” یا “همیشه خراب می‌کنم”، احساس ناامیدی و بی‌کفایتی را عمیق‌تر می‌کنند.
5. نادیده گرفتن احساسات و سرکوب آن‌ها
تلاش برای نادیده‌گرفتن یا سرکوب احساسات ناخوشایند مانند غم، خشم یا ناامیدی، در بلندمدت منجر به افزایش استرس و تشدید افسردگی می‌شود.
انزوای اجتماعی
زمانی که فرد از دوستان و خانواده خود دوری می‌کند، فرصت‌های مهم برای دریافت حمایت اجتماعی و ایجاد ارتباطات معنادار را از دست می‌دهد. این انزوا، می‌تواند به‌طور جدی به تشدید افسردگی و احساس ناامیدی منجر شود.
تغذیه نامتعادل یا ناسالم
مصرف بیش‌از حد قند، چربی‌های اشباع‌شده و غذاهای فرآوری‌شده نه‌تنها عملکرد مغز را مختل می‌کند، بلکه منجر به افت شدید سطح انرژی می‌شود. کمبود مواد مغذی ضروری نیز اختلالات خلقی و تشدید افسردگی را در پی دارد.
اهمال‌کاری و تأخیر در انجام کارها
اهمال‌کاری به یک چرخه معیوب و زیان‌بار منجر می‌شود: هر بار که کاری را به تعویق می‌اندازید، سطح استرس شما بالا می‌رود، احساس گناه عمیق‌تری وجودتان را فرا می‌گیرد و در نتیجه، عزت‌نفس شما کاهش می‌یابد. این حس منفی، همان چیزی است که به تداوم چرخه اهمال‌کاری دامن می‌زند.
قرار گرفتن در محیط‌های منفی یا مسموم
روابط ناسالم، محیط‌های کاری پرتنش و معاشرت با افراد منفی‌باف، همگی به‌‌تدریج انرژی شما را تحلیل برده و احساسات منفی را تقویت می‌کنند.
نداشتن برنامه روزانه یا هدف مشخص
وقتی در زندگی نظم و هدف مشخصی نداشته باشیم، احساس سردرگمی، بی‌حالی و بی‌انگیزگی به سراغ‌مان می‌آید. همین موضوع باعث تشدید افسردگی و احساسات منفی می‌شود.
چرا این عادت‌ها افسردگی را عمیق‌تر می‌کنند؟
عادت‌های منفی روزمره، باعث ایجاد چرخه‌ای از افکار و رفتارهای منفی می‌شوند که یکدیگر را تقویت می‌کنند. برای مثال، خواب نامنظم باعث خستگی و کاهش انرژی می‌شود که فرد را از فعالیت بدنی و ارتباط اجتماعی دور می‌کند؛ این دوری و عدم فعالیت نیز به تشدید افسردگی می‌انجامد. در واقع، این عادت‌ها با افزایش استرس، کاهش احساس کنترل، زمینه‌ساز عمیق‌تر شدن افسردگی هستند.
راهکارهای روانشناختی و عملی برای تغییر عادت‌های منفی
شناسایی و آگاهی
اولین گام، شناسایی عادت‌های مضری است که بر شما تاثیر می‌گذارند. یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و عادت‌های روزمره و احساسات مرتبط با آن‌ها را ثبت کنید.
هدف‌گذاری کوچک و قابل‌دستیابی
به‌جای تلاش برای تغییر همه عادت‌ها، با یک یا 2 عادت شروع کنید. اهداف کوچک و واقع‌بینانه تعیین کنید. برای مثال به‌جای “من می‌خواهم هر روز ورزش کنم”، بگویید “من می‌خواهم 3 بار در هفته و هر بار ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کنم.”
جایگزینی عادت‌های بد با عادت‌های خوب
علاوه‌بر حذف عادت بد، آن را با یک عادت مثبت جایگزین کنید. به‌طور مثال به‌جای وقت تلف کردن در شبکه‌های اجتماعی، کتاب بخوانید یا با دوستان‌تان تماس بگیرید.
تکنیک‌های مدیریت زمان
کارهای بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید؛ برای مقابله با اهمال‌کاری، از تکنیک‌هایی مانند “پومودورو” (۲۵ دقیقه کار، ۵ دقیقه استراحت) استفاده کنید.
تمرین خود شفقتی (Self-Compassion)
به‌جای سرزنشگری، با خود مهربان باشید. درک کنید که تغییر کردن کار آسانی نیست و اشتباه‌کردن بخشی از این فرایند است.
افزایش فعالیت بدنی
حتی یک پیاده‌روی کوتاه روزانه می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی داشته باشد. فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که از آن‌ها لذت می‌برید تا احتمال پایبندی به آن‌ها بیشتر شود.
بهبود رژیم غذایی و الگوی خواب
برای بهبود خواب، یک برنامه منظم داشته باشید؛ از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب بپرهیزید و محیط اتاق‌خواب خود را تاریک و آرام نگه دارید.
مقابله با گفت‌وگوی منفی با خود
زمانی که افکار منفی به سراغ‌تان آمدند، آن‌ها را به چالش بکشید. از خود بپرسید: “آیا این فکر واقعیت دارد؟” یا “چه شواهد دیگری وجود دارد؟” می‌توانید افکار منفی را با افکار واقع‌بینانه‌تر یا مثبت جایگزین کنید.
برنامه‌ریزی روزانه
برای ایجاد نظم و معنا در زندگی، یک برنامه روزانه مشخص داشته باشید. این برنامه باید تمام ابعاد زندگی شما، از جمله کار، استراحت، ورزش و تعاملات اجتماعی را دربرگیرد.
دریافت حمایت حرفه‌ای
اگر احساس می‌کنید نمی‌توانید به‌تنهایی این تغییرات را ایجاد کنید یا علائم افسردگی شما شدید هستند، از متخصصان و مشاوران مرکز روان‌تحلیلی ایرانیان کمک بگیرید.
افسردگی بالینی با احساس غم موقت در اثر سبک زندگی چه تفاوتی دارد؟
· احساس غم موقت
این نوع غم و اندوه اغلب؛ کوتاه‌مدت است و در واکنش به رویدادهای استرس‌زا یا عادت‌های ناسالم ایجاد می‌شود. فرد هنوز قادر به لذت‌بردن از فعالیت‌ها است، ارتباطات اجتماعی خود را حفظ می‌کند و علائم غم، زندگی روزمره او را مختل نمی‌کنند.
· افسردگی بالینی
این یک بیماری جدی است که حداقل 2 هفته طول می‌کشد و شامل مجموعه‌ای از علائم پایدار مانند خلق‌وخوی افسرده، ازدست‌دادن علاقه یا لذت در فعالیت‌ها، تغییر در اشتها یا خواب، خستگی، احساس بی‌ارزشی یا گناه، مشکل در تمرکز و افکار خودکشی است. درحالی‌که عادت‌های ناسالم می‌توانند منجر به تشدید افسردگی بالینی شوند اما؛ علت اصلی آن پیچیده‌تر و شامل عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی است.
چه زمانی باید برای افسردگی به روان‌شناس مراجعه کنیم؟
- علائم پایدار و شدید: اگر علائم افسردگی برای 2 هفته یا بیشتر ادامه داشته باشند.
- افکار خودکشی یا آسیب‌رساندن به خود: اگر این افکار زیاد در ذهن شما تکرار می‌شوند، باید هرچه سریع‌تر از یک متخصص کمک بگیرید.
- ناتوانی در عملکرد: اگر افسردگی بر کار، تحصیل، روابط یا سایر جنبه‌های مهم زندگی شما تاثیر منفی گذاشته‌است.
- عدم بهبود با تغییر سبک زندگی: اگر باوجود تلاش برای تغییر عادت‌ها و بهبود سبک زندگی، همچنان احساس ناراحتی و ناامیدی می‌کنید.
- سابقه خانوادگی افسردگی: اگر سابقه افسردگی در خانواده شما وجود دارد.
- استفاده از مواد مخدر یا الکل برای مقابله: اگر برای کاهش درد عاطفی به الکل یا مواد مخدر روی آورده‌اید.جمع‌بندی
افسردگی یک بیماری پیچیده است، اما اصلاح عادت‌های روزمره می‌تواند گامی مهم و تاثیرگذار در مسیر بهبود باشد. با شناسایی عادت‌های مضر و جایگزینی آن‌ها با رفتارهای مثبت، می‌توانید به بهبود خلق‌وخوی خود کمک کنید و مانع از تشدید افسردگی شوید.
اگر احساس می‌کنید در این مسیر نیاز به کمک دارید، همین الان با متخصصان سلامت روان در مرکز روان تحیلیلی تماس بگیرید.
سوالات متداول
1. چگونه می‌توان از تشدید افسردگی جلوگیری کرد؟
پایبندی به برنامه درمانی، حفظ سبک زندگی سالم و توجه به علائم هشداردهنده می‌توانند به جلوگیری از تشدید افسردگی کمک کند.
2. آیا تنها با تغییر عادت‌ها می‌توان افسردگی بالینی را درمان کرد؟
خیر، افسردگی بالینی در بیشتر موارد علاوه‌بر تغییر عادت‌ها، نیازمند درمان‌های تخصصی مانند روان‌درمانی یا دارودرمانی است.
3. چه مدت طول می‌کشد تا عادت‌های جدید به بخشی از زندگی تبدیل شوند؟
این زمان در افراد مختلف متفاوت است، اما اغلب؛ بین ۲۱ روز تا چند ماه طول می‌کشد.
دیدگاهتان را بنویسید