پرحرفی در کودکان: علل رایج و بهترین راهکارهای برخورد والدین
پرحرفی در کودکان یکی از رفتارهای رایج در دوران رشد است و گاهی می‌تواند برای والدین و خود کودک چالش‌برانگیز باشد. آیا چنین رفتاری طبیعی است یا می‌تواند علامتی از اختلالات روانی باشد؟ شناخت علل پرحرفی و یادگیری روش‌های مناسب برای مدیریت آن، به والدین کمک می‌کند تا تعامل سالم‌تری با فرزندان خود داشته باشند و مهارت‌های اجتماعی و خودتنظیمی آن‌ها را تقویت کنند. در مقابل، برخورد نادرست، عدم رسیدگی به‌موقع، یا بی‌توجهی به کودک می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری برای کودک و خانواده داشته باشد. در ادامه‌ی این مطلب از مجله روانشناختی، به دلایل پرحرفی کودکان و نحوه‌ی برخورد صحیح با آن می‌پردازیم و به پرسش‌های پرتکرار در این زمینه پاسخ می‌دهیم.
زیاد حرف زدن کودک؟
این مسئله اغلب بخشی از روند طبیعی رشد کودکان است. آن‌ها نیاز دارند که مهارت‌های گفتاری خود را تقویت کنند و دایره‌ی واژگان‌شان را گسترش دهند. بااین‌حال، پرحرفی در کودکان بیش‌فعال ممکن است شدیدتر و کنترل آن دشوارتر باشد و نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. در هر صورت شناخت عوامل ایجادکننده‌ی آن بسیار مهم است و باعث می‌شود والدین با دید بازتری رفتار کودک را بسنجند و از تنبیه یا روش‌های نادرست برای اصلاح رفتار بپرهیزند.
چرا بچه‌ام این‌قدر حرف می‌زند؟
دلایل گوناگونی برای پرحرفی در کودکان وجود دارد. کودکان به‌طور ذاتی بسیار کنجکاو هستند و با پرسیدن سؤال‌های متعدد و بیان افکار خود، دنیای اطراف‌شان را کشف می‌کنند. بعضی از آن‌ها با پرحرفی تلاش دارند توجه والدین و مربیان را جلب کنند. کودکان هنوز مهارت‌های لازم را یاد نگرفته‌اند و نمی‌دانند در موقعیت‌های مختلف چگونه رفتار کنند.
نحوه برخورد با کودک پرحرف
برخورد درست با کودک پرحرف اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا واکنش نادرست می‌تواند این رفتار را تشدید کند یا به کودک حس ناکامی یا طردشدگی بدهد.
صبوری و شنیدن فعال
قبل از تذکردادن به کودک، به او فرصت بدهید که حرف‌هایش را بیان کند. شنیدن فعال باعث می‌شود کودک احساس کند فردی دوست‌داشتنی و ارزشمند است و اعتماد‌به‌نفس بیشتری در موقعیت‌های اجتماعی پیدا می‌کند.
تنظیم زمان گفتوگو
با کودک توافق کنید که زمان مشخصی برای گفتوگو کردن و بیان افکارش در نظر بگیرد.
استفاده از تشویق و بازخورد مثبت
وقتی کودک در موقع مناسب یا به‌اندازه صحبت می‌کند یا صبور می‌ماند و به حرف دیگران گوش می‌دهد، او را تشویق کنید. این کار، رفتار درست را تقویت می‌کند.
الگو قرار دادن رفتار مناسب
والدین هم باید خودشان زمان و میزان صحبت‌شان را مدیریت کنند تا کودک بتواند آن‌ها را الگو قرار دهد و رفتارشان را تقلید کند.
اصلاح رفتار کودک
اصلاح پرحرفی در کودکان نیازمند صبر، تکرار و آموزش مداوم است. والدین می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند:
بازی‌های کنترل گفتار
بازی‌هایی مانند «حدس بزن چه کسی حرف می‌زند؟» یا «گفتن یک جمله‌ی کوتاه» باعث تقویت مهارت خودکنترلی می‌شوند.
تقسیم زمان حرف زدن
برای کودک مشخص کنید که در هر نوبت چه مقدار زمان برای صحبت کردن دارد. این روش باعث یادگیری مهارت مدیریت زمان و افزایش تمرکز می‌شود.
تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن
تنفس عمیق، مدیتیشن کوتاه و تمرین‌های آرام‌سازی می‌تواند به کودکان کمک کند انرژی بیش از حد خود را کنترل و به‌شکلی درست تخلیه کنند.
تعیین قوانین خانوادگی
قانون‌هایی مانند رعایت نوبت هنگام صحبت کردن، استفاده از واژه‌های محترمانه و گوش دادن به دیگران، کمک می‌کند کودک رفتار اجتماعی مناسب را یاد بگیرد.
دلایل پرحرفی در کودکان
1) رشد طبیعی زبانی و اجتماعی
پرحرفی اغلب ناشی از تلاش کودک برای تمرین مهارت‌های گفتاری و فهم محیط اطراف است. این فرایند، بخشی از رشد طبیعی کودک است و والدین باید با حمایت و هدایت صحیح، به توسعه‌ی مهارت‌های زبانی او کمک کنند.
2) نیاز به جلب‌توجه والدین و اطرافیان
گاهی کودکان با پرحرفی سعی می‌کنند توجه والدین، معلمان یا هم‌سالان خود را جلب کنند. وقتی کودک احساس کند که فقط با صحبت کردن است که دیده و شنیده می‌شود، احتمال دارد این رفتار را بیشتر تکرار کند. شناخت نیاز کودک به والدین کمک می‌کند تا با ارائه‌ی بازخورد مثبت و روش‌های صحیح تشویق و توجه مثبت، رفتار او را به‌درستی مدیریت کنند.
3) کنجکاوی و علاقه به یادگیری
کودک کنجکاو علاقه دارد همه‌چیز را کشف کند و پاسخ سؤال‌های خود را در سریع‌ترین زمان بیابد. پرحرفی می‌تواند نشانه‌ی کنجکاوی و هوش بالای او باشد. بیان افکار، پرسش‌های پی‌در‌پی و گفتوگو با دیگران، تنها راهی‌ست که برای یادگیری و کسب اطلاعات در دسترس دارد. والدین با پاسخگویی مناسب و تشویق کودک به استفاده از زمان‌های مشخص برای صحبت، می‌توانند این کنجکاوی را در مسیر درست هدایت کنند.
4) ویژگی‌های شخصیتی و انرژی بالا
برخی هم به‌طور ذاتی و ژنتیکی پرانرژی، اجتماعی و پرشور هستند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود مداوم صحبت کنند، سؤال بپرسند و ابراز نظر کنند. این نوع پرحرفی ناشی از شخصیت کودک است، اما والدین همچنان می‌توانند با آموزش مهارت‌های خودکنترلی و خودتنظیمی، به او کمک کنند تا رفتارش را مدیریت کند.
5) نداشتن مهارت خودتنظیمی
این مسئله می‌تواند ناشی از ضعف در مهارت‌های خودتنظیمی باشد. کودکانی که هنوز یاد نگرفته‌اند هیجان و انرژی خود را مدیریت کنند، ممکن است نتوانند صحبت‌های خود را در موقعیت‌های مختلف محدود کنند.
روش‌های برخورد با پرحرفی در کودکان
والدین می‌توانند با ایجاد محیط امن و حمایتی، تعیین قانون‌های ساده و شفاف، تشویق رفتار مثبت و آموزش مهارت‌های لازم، پرحرفی کودک را به فرصت یادگیری و رشد تبدیل کنند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
- گوش دادن فعال و احترام به کودک
- ایجاد زمان مشخص برای گفتوگو
- تشویق کودک به آرام ماندن و گوش دادن هنگام صحبت دیگران
- استفاده از بازی‌های آموزشی و سرگرم‌کننده برای کنترل گفتار
- آموزش مهارت حل مسئله و بیان درست احساسات
- آموزش مهارت‌های خودتنظیمی
آموزش خودتنظیمی به کودکان پرحرف
تمرین توجه و تمرکز
بازی‌درمانی و هنردرمانی روش‌هایی مفید برای حل مسائل مختلف کودکان‌اند. در بازی‌هایی که نیاز به تمرکز وجود دارد، کودک یاد می‌گیرد توجه خود را به یک موضوع مشخص محدود کند و یا در هنردرمانی، او فعالیت خاصی را در سکوت انجام می‌دهد.
تعیین زمان‌بندی فعالیت‌ها
برنامه‌ریزی روزانه و زمان‌بندی فعالیت‌ها به کودک کمک می‌کند مهارت مدیریت زمان و تخلیه‌ی صحیح انرژی را یاد بگیرد.
مدیریت هیجانات
آموزش روش‌های مدیریت خشم و اضطراب موجب کاهش پرحرفی ناشی از هیجان می‌شود.
بازخورد مثبت
هر بار که کودک بتواند جلوی پرحرفی خود را بگیرد، باید با تشویق و تحسین رفتار او را تقویت کرد.
جمع‌بندی
در بیشتر موارد پرحرفی در کودکان یک رفتار طبیعی است، اما گاهی می‌تواند ناشی از اختلال بیش فعالی یا اضطراب باشد. در هر صورت، باید با بررسی تخصصی، دلایل ایجادکننده‌ی این وضعیت را شناسایی کرد و بر همان اساس، رویکرد مناسب را در پیش گرفت. بدیهی است که بیش‌فعالی یا اضطراب کودک نیازمند رسیدگی دقیق‌تر و در مواردی مصرف دارو است. اما اگر پرحرفی دلایلی مانند رشد طبیعی، کنجکاوی، نیاز به توجه و برقراری ارتباط داشته باشد؛ روش‌هایی مانند آموزش خودتنظیمی، تقویت تمرکز از طریق بازی و فعالیت‌های ذهنی، زمان‌بندی فعالیت‌ها و آموزش مهارت کنترل خشم و هیجان مفید واقع می‌شود.
والدین می‌توانند برای مدیریت پرحرفی فرزندان خود و دریافت راهکاری علمی و عملی از مشاوره‌های تخصصی مرکز روان‌تحلیلی ایرانیان استفاده کنند. این مجموعه با بهره‌گیری از بهترین مشاوران به شما در مدیریت و اصلاح رفتار کودکان‌تان کمک می‌کند.
پرسش‌های پرتکرار
آیا پرحرفی در کودکان نشانه‌ی مشکل روانی است؟
پرحرفی در بسیاری از کودکان طبیعی است، اما اگر بی‌وقفه و همراه با بیش‌فعالی باشد، نیاز به بررسی تخصصی‌تر دارد.
چگونه می‌توان پرحرفی کودک را بدون ایجاد استرس کنترل کرد؟
با شنیدن فعال، تعیین زمان‌بندی برای صحبت کردن، بازی‌های آموزشی و تشویق رفتار مثبت می‌توان پرحرفی کودک را کنترل کرد.
آیا پرحرفی با بیش‌فعالی ارتباط دارد؟
در برخی کودکان بیش‌فعال، پرحرفی بیشتر مشاهده می‌شود، اما همه‌ی کودکان پرحرف، بیش‌فعال نیستند.
آموزش خودتنظیمی چگونه به کاهش پرحرفی کمک می‌کند؟
کودک با خودتنظیمی می‌آموزد که رفتار، گفتار، احساسات و هیجانات خود را مدیریت کند و کم‌تر یا در موقعیت مناسب صحبت کند.
دیدگاهتان را بنویسید