5 بازی ساده برای کاهش اضطراب کودکان در خانه
کاهش اضطراب کودکان نه‌تنها به افزایش تمرکز و پیشرفت تحصیلی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در تقویت روابط اجتماعی‌شان دارد و می‌تواند از بروز اختلال‌های روانی در بزرگ‌سالی پیشگیری کند. بسیاری از والدین هنگام مواجهه با اضطراب و احساسات منفی فرزندشان دچار نگرانی و سردرگمی می‌شوند، اما خوشبختانه در مراحل اولیه می‌توان با راهکارهایی ساده این مشکل را کنترل کرد. یکی از مؤثرترین روش‌ها، استفاده از بازی است؛ چراکه بازی به کودک اجازه می‌دهد، احساسات خود را بیان کند و به آرامش برسد. در ادامه، ۵ بازی برای کاهش اضطراب کودکان را که می‌توانید به‌آسانی در خانه اجرا کنید، معرفی می‌کنیم.
بازی چگونه باعث کاهش اضطراب کودکان می‌شود؟
برای حل مشکل اضطراب همیشه به درمان‌های دارویی و صرف هزینه‌های بالای پزشکی نیاز ندارید. گاهی این مشکل را می‌توان با چند راهکار خانگی ساده برطرف کرد. جالب است بدانید که بازی یکی از ابزارهای مفید برای درمان اختلال اضطراب در کودکان است. بازی برای کودک، به‌منزله‌ی زبانی است که از طریق آن احساسات، افکار و نگرانی‌های خود را بدون نیاز به کلمات بیان می‌کند.
روان‌شناسان با تکیه بر همین اصل، دوره‌های بازی‌درمانی را ابداع کرده‌اند. در فرایند بازی، کودک فرصت می‌یابد که در محیطی امن و به دور از قضاوت و سرزنش، هیجانات خود را تخلیه کند. از این طریق احساس می‌کند که بر دنیای اطرافش احاطه دارد و به آرامشی درونی می‌رسد.
طی دوره‌های درمانی در بهترین کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان، بازی به‌عنوان ابزاری علمی و کاربردی برای ارزیابی و درمان مشکلات روانی کودکان به کار گرفته می‌شود.
بازی‌هایی که به کاهش اضطراب کودکان کمک می‌کند
در ادامه، با ۵ بازی ساده، جذاب و کاربردی آشنا می‌شویم که والدین می‌توانند در خانه اجرا کنند و از میزان استرس فرزند خود بکاهند. این بازی‌ها نه‌تنها نیاز به ابزارهای پیچیده‌ای ندارند، بلکه تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود خلق‌وخو و افزایش احساس امنیت کودک می‌گذارند.
1) خمیربازی: رهایی از استرس با کمک دست‌ها
خمیربازی یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین بازی‌ها برای کودکان است. لمس‌کردن، فشار دادن، شکل‌دادن و تغییر فرم خمیر، باعث آزادشدن انرژی‌های منفی و اضطراب‌های درونی کودک می‌شود. کافی است؛ چند رنگ خمیرِ مخصوص بازی در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید چیزهایی را که دوست دارد با آن بسازد. می‌توانید از این فرصت برای گفت‌و‌گو با کودک استفاده کنید و از او درباره‌ی شکل‌هایی که می‌سازد و احساسی که دارد بپرسید و به این طریق وارد دنیای مخفی و درونی او شوید.
فایده‌ی خمیربازی:
- تقویت حس لامسه: با لمس خمیر، توجه کودک از افکار منفی به حس لامسه منتقل می‌شود.
- آرامش ذهن: حرکت‌های تکراری مانند له‌کردن یا رول‌کردن خمیر باعث ایجاد آرامش در مغز و حضور در لحظه می‌شود.
- بیان غیرکلامی احساسات: کودکانی که توانایی بیان احساسات خود را ندارند، از این طریق می‌توانند احساسات‌شان را ابراز کنند.
2) بادکنک‌بازی: سبک‌بال شدن ذهن کودک
بادکنک‌بازی فعالیتی بسیار مفرح و پرجنب‌و‌جوش است که نه‌تنها به سلامت جسمی کودک کمک می‌کند، بلکه با ایجاد تمرکز ذهنی، کودک را از نگرانی‌ها دور می‌سازد. چند بادکنک را در اتاق رها کنید و از کودک بخواهید آن‌ها را در هوا نگه دارد و نگذارد به زمین بیفتند. می‌توانید زمان‌سنج بگذارید و این بازی را به یک مسابقه‌ی دوستانه تبدیل کنید.
فواید بادکنک‌بازی:
- تخلیه‌ی انرژی‌های منفی: با دویدن، و گرفتن و پرتاب کردن بادکنک، کودک انرژی درونی‌اش را رها می‌کند.
- افزایش شادی و نشاط: رنگ‌های شاد و حرکت‌های غیرقابل پیش‌بینی بادکنک، به کودک شادی و نشاط می‌بخشد.
- تقویت تمرکز و هماهنگی بدن: دنبال کردن و گرفتن بادکنک باعث افزایش هماهنگی چشم و دست می‌شود و هوش حرکتی کودک را تقویت می‌کند.
3) باد کردن بادکنک: تمرین تنفس آرام و عمیق
یکی از راه‌های مؤثر برای غلبه بر اضطراب، در بزرگ‌سالان و کودکان، تنفس عمیق و آگاهانه است. باد کردن بادکنک روشی بسیار ساده، اما مفید برای آموزش کنترل تنفس به کودکان است. از کودک بخواهید یک بادکنک را با دم‌های عمیق و طولانی باد کند. می‌توانید یک آهنگ آرام هم پخش کنید و با او تمرین کنید که نفس عمیق بکشد، برای چند ثانیه نگه دارد و سپس در بادکنک بدمد.
فایده‌ی باد کردن بادکنک:
- تنظیم تنفس: کودک با یادگیری تنفس عمیق و کنترل‌شده، می‌آموزد که در شرایط بحرانی بهتر نفس بکشد.
- تمرکز ذهن: عمل دم و بازدم با تمرکز انجام می‌شود که به کاهش پراکندگی ذهن کمک می‌کند.
- آرام‌سازی سیستم عصبی: تنفس عمیق، باعث فعال شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک شده و حس آرامش را تقویت می‌کند.
4) فوت کردن شمع: کنترل احساسات با بازدم
فوت کردن شمع از بازی‌های به‌ظاهر ساده، اما مؤثر برای آرام‌سازی ذهن است. یک شمع روشن روی میز قرار دهید و از کودک بخواهید شعله را با فوت خاموش کند. در مرحله‌ی بعد از او بخواهید بازدمش را طوری تنظیم کند که شعله‌ی شمع تکان بخورد؛ اما خاموش نشود.
فواید فوت کردن شمع:
- تقویت خودکنترلی: کودک یاد می‌گیرد در زمان‌هایی که هیجان‌زده یا مضطرب می‌شود، روی دم و بازدمش تمرکز کند.
- کاهش تنش عضلانی: با هر فوت، بدن در حالت آرامش بیشتری قرار می‌گیرد.
- ایجاد نظم تنفسی: در درازمدت، تمرین تنفس باعث تسلط بیشتر کودک بر احساساتش می‌شود.
5) ساخت کاردستی: تمرکز ذهن و تقویت خلاقیت
ساخت کاردستی یکی از روش‌های هنردرمانی و یکی از خلاقانه‌ترین راه‌ها برای تخلیه‌ی هیجانات منفی است. این فعالیت ذهن کودک را از نگرانی‌ها دور کرده و به او احساس توانمندی می‌دهد. وسایل ساده مانند کاغذرنگی، قیچی، چسب، نی، ماژیک و… را فراهم کنید و از کودک بخواهید یک کاردستی دلخواه درست کند؛ برای مثال یک کارت‌تبریک، یک حیوان کاغذی یا یک ماسک. در حین ساخت، او را تشویق کنید و درباره‌ی کارش از او سؤال بپرسید.
فواید ساخت کاردستی:
- افزایش اعتماد‌به‌نفس: زمانی که کودک چیزی را با دستانش می‌سازد، احساس موفقیت می‌کند.
- تمرکز ذهنی: سرگرم شدن با قیچی، چسب، کاغذرنگی و… باعث افزایش تمرکز می‌شود.
- ابراز احساسات از طریق هنر: کودک بدون نیاز به کلام می‌تواند احساساتش را در قالب هنر بروز دهد.
نقش والدین در کاهش اضطراب کودکان
بازی کردن با بچه‌ها نیاز به تخصص خاصی ندارد، اما نقش والدین در موفقیت این فرایند بسیار حیاتی است. توجه، همدلی، صبر و همراهی والدین باعث می‌شود کودک احساس امنیت بیشتری کند و بازی‌ها اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
درصورتی‌که کودک شما به‌صورت مکرر دچار نگرانی، کابوس یا ترس از جدایی می‌شود، بهتر است از کمک تخصصی بهره ببرید. مراجعه به کلینیک‌های تخصصی و شرکت در دوره بازی درمانی کودکان می‌تواند گامی بزرگ در مسیر درمان باشد.
سخن پایانی
اضطراب در کودکان باید جدی گرفته شود. بسیاری از بچه‌ها در مواجهه با مسائلی که از نظر ما ساده و پیش‌پاافتاده است، دچار بحران‌های روحی می‌شوند. امروزه روان‌شناسان از بازی برای کاهش اضطراب کودکان استفاده می‌کنند. والدین نیز می‌توانند با کمک گرفتن از بازی‌های ساده‌ای که در خانه قابل اجرا هستند، به‌شکلی مؤثر، کم‌هزینه و لذت‌بخش با استرس فرزندان خود مقابله کنند. فعالیت‌هایی مانند خمیربازی، بادکنک‌بازی، فوت کردن بادکنک و شمع، و ساخت کاردستی نه‌تنها موجب کاهش استرس می‌شوند، بلکه فرصت‌هایی برای گفت‌وگوی نزدیک، درک احساسات و تقویت رابطه بین والد و کودک فراهم می‌آورند.
اگر کودک شما اضطراب شدید و مزمن دارد، بهتر است در کنار بازی‌درمانی از مشاوره‌ی تخصصی روانشناسی نیز بهره بگیرید. برای رزرو وقت با بهترین مشاوران در کاهش اضطراب کودکان می‌توانید به سایت روان تحلیلی ایرانیان مراجعه نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید