مشکلات روانی در نوجوانان و شایع ترین و مهم‌ترین آنها
نوجوانی یکی از حساس‌ترین و پرچالش‌ترین مراحل زندگی است. در این دوره، فرد با تغییرات جسمی، عاطفی و اجتماعی قابل‌توجهی روبه‌رو می‌شود. این تغییرات می‌توانند بر سلامت روانی نوجوانان تاثیر بگذارند و موجب بروز مشکلات روانی شوند. در این نوشته از مجله روانشناختی، به بررسی شایع‌ترین و مهم‌ترین مشکلات روانی نوجوانان می‌پردازیم.
عوامل موثر بر بروز مشکلات روانی نوجوانان
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در دوران بلوغ می‌تواند به تغییرات شدید و گاه غیرقابل پیش‌بینی در خلق‌و‌خو و احساسات منجر شوند.
- فشارهای اجتماعی: فشارهای اجتماعی ناشی از همسالان، انتظارات والدین و فشارهای تحصیلی باعث بروز اضطراب و افسردگی در نوجوانان می‌شوند.
- مشکلات خانوادگی: مشکلات خانوادگی مانند طلاق، اختلافات شدید، خشونت خانگی و سوء استفاده، به‌شدت بر سلامت روان نوجوانان تاثیر می‌گذارند.
- عوامل ژنتیکی: برخی از اختلالات روانی، ریشه در عوامل ژنتیکی دارند.
- رویدادهای استرس‌زا: در دوران نوجوانی، حساسیت به رویدادهای استرس‌زا مانند مرگ عزیزان، نقل مکان و بیماری‌های مزمن، افزایش می‌یابد.
رایج‌ترین مشکلات روانی نوجوانان کدامند؟
براساس مطالعات انجام شده %20 از نوجوانان دچار اختلالات روانی هستند. این آمار نشان می‌دهد که مشکلات روانی در میان نوجوانان بسیار شایع‌تر از آن چیزی است که عموم مردم تصور می‌کنند.
شناسایی علائم اختلالات روانی نوجوانان، به‌دلیل تغییرات فیزیکی و روحی ناشی از دوران بلوغ، اغلب چالش‌برانگیز است. در ادامه با بیشترین مشکلات روانی نوجوانان و علائم آنها آشنا خواهیم شد:
1. اختلال افسردگی
افسردگی در نوجوانان، یک مشکل روانی جدی است که می‌تواند به‌شدت بر زندگی روزمره، روابط اجتماعی و تحصیلی آنها تاثیر بگذارد.
علائم
- تغییرات خلق‌و‌خو: احساس غم، ناامیدی، بی‌ارزشی، تحریک‌پذیری و عصبانیت.
- کاهش علاقه به فعالیت‌ها: از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که در گذشته لذت‌بخش بودند، مانند ورزش، گذراندن وقت با دوستان یا سرگرمی‌ها.
- تغییرات در الگوی خواب: بی‌خوابی یا خواب بیش از حد.
- تغییرات در اشتها: کاهش یا افزایش اشتها که منجر به کاهش یا افزایش وزن می‌شود.
- خستگی و کمبود انرژی: احساس خستگی مفرط و کمبود انرژی برای انجام فعالیت‌های روزمره.
- عزت نفس پایین: احساس بی‌ارزشی و گناه.
- انزوا و اجتناب از روابط اجتماعی: تمایل به تنهایی و اجتناب از تعامل با دوستان و خانواده.
- افکار خودکشی: داشتن افکار مکرر درباره مرگ یا خودکشی.
2. اختلال اضطراب
در دوران نوجوانی تشخیص دقیق مرز بین استرس‌های معمول و اختلال اضطراب (که با سطح بالایی از نگرانی و اضطراب مزمن همراه است)، کار متخصصان را سخت‌تر می‌کند؛ این اختلال در نوجوانان به اشکال مختلفی ظاهر می‌شود و علائم و شدت آن در هر فرد متفاوت است.
علائم
- نگرانی مداوم: احساس نگرانی مکرر و بی‌دلیل درباره مسائل مختلف، مانند تحصیل، روابط اجتماعی یا سلامت.
- افزایش حساسیت: حساس‌تر شدن به انتقادات یا پیشامدهای روزمره.
- مشکلات خواب: دشواری در خوابیدن یا خواب‌های ناآرام و همراه با کابوس.
- تغییرات جسمی: بروز علائم جسمی مانند سردرد، دردهای شکمی یا مشکلات گوارشی بدون وجود دلیل پزشکی مشخص.
- مشکلات تمرکز: دشواری در تمرکز روی درس‌ها یا وظایف روزانه.
- احساس تنهایی یا جدایی: احساس عدم تعلق یا جدایی از دوستان و خانواده.
- وابستگی زیاد: نیاز به حمایت یا همراهی مداوم والدین یا دوستان.
3. اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
کم‌توجهی و بیش‌فعالی (ADHD) یکی از اختلالات روانی است که اغلب در دوران کودکی و نوجوانی تشخیص داده می‌شود. این اختلال می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی نوجوانان داشته باشد.
علائم
- مشکل در تمرکز: مشکل در تمرکز روی یک کار مانند به پایان رساندن تکالیف و گوش دادن به صحبت‌های دیگران.
- فراموشی: فراموش کردن قرار ملاقات‌ها، تکالیف و وسایل شخصی.
- بی‌نظمی: اتاق نامرتب، گم کردن وسایل و مشکل در سازماندهی کارها.
- بیش‌فعالی: بی‌قراری و مشکل در نشستن، حرکت مداوم دست‌ها و پاها، صحبت کردن بیش از حد.
- تکانشگری: تصمیم‌گیری‌های عجولانه، قطع کردن صحبت‌های دیگران و مشکل در انتظار نوبت.
- مشکلات تحصیلی: افت تحصیلی، مشکل در دنبال کردن دستورالعمل‌ها و تکمیل تکالیف.
4. اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک اختلال روانی پیچیده است که با نوسانات شدید خلقی، روابط ناپایدار، تصویر ناپایدار از خود و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. اگرچه BPD بیشتر در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود، اما علائم آن ممکن است در دوران نوجوانی نیز بروز کنند.
علائم
- احساسات متغیر: تغییرات شدید در حالات عاطفی مانند تغییر سریع از حالت شادی به ناامیدی یا خشم.
- روابط ناپایدار: ممکن است در روابط خود به‌شدت وابسته به دیگران باشند و در عین حال از آنها بیزار شوند.
- نگرانی مفرط: ترس از ترک شدن و تلاش افراطی برای راضی کردن دیگران.
- احساس کم‌ارزشی: مشکل در درک هویت خود و احساس بی‌ارزشی.
- خودآزاری: تمایل به خودآزاری مانند بریدن یا سوزاندن پوست و افکار خودکشی.
- احساس تهی بودن: احساس پوچی، ناامیدی و بی‌هدف بودن.
- تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و بی‌فکر: خرید بی‌رویه، استفاده از مواد مخدر و رفتارهای پرخطر.
5. اختلال وسواس فکری و عملی (OCD)
اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) یک اختلال روانی است که با افکار مزاحم و تکراری (وسواس) و رفتارهای اجباری برای کاهش اضطراب ناشی از این افکار مشخص می‌شود. OCD در نوجوانان، می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و بر زندگی روزمره آنها تاثیر منفی بگذارد.
علائم
- افکار ناخواسته و تکراری: مانند نگرانی در مورد آلودگی یا نیاز به نظم و تقارن کامل.
- ترس‌های غیرمنطقی: ترس از میکروب‌ها، آلودگی، یا آسیب رساندن به خود و دیگران.
- شک و تردید مداوم: شک در مورد قفل کردن در، خاموش کردن اجاق گاز یا انجام کارها به‌طور صحیح.
- رفتارهای تکراری: مانند شستن مکرر دست‌ها، چک کردن قفل‌ها به‌طور مکرر، یا مرتب کردن اشیا با یک ترتیب خاص.
- اجتناب از موقعیت‌ها: اجتناب از موقعیت‌هایی که باعث ایجاد اضطراب می‌شوند، مانند دست دادن یا لمس اشیاء خاص.
مراجعه به متخصص برای درمان مشکلات روانی در نوجوانان
مراجعه به متخصصان برای درمان اختلالاتی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات رفتاری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی نوجوانان کمک کند. اما باید توجه داشت که درمان مشکلات روانی در نوجوانان نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است. این درمان‌ها به‌طور معمول شامل مشاوره فردی، مشاوره مشکلات خانوادگی و روان‌درمانی گروهی است که بسته به نوع و شدت مشکل انتخاب می‌شوند.
طی روند درمان روان‌شناسان و مشاوران برای ارائه بهترین راهکار، نیاز به همکاری با والدین و معلمان دارند تا بتوانند محیط حمایتی مناسبی برای نوجوان ایجاد کنند.
شما برای درمان مشکلات روانی نوجوانان می‌توانید به مرکز روان تحلیلی ایرانیان به‌عنوان بهترین کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان مراجعه نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید