تاثیر بازی درمانی برای کودکان خجالتی

شما هم در خردسالی خجالتی بودید؟ حالا هم نگران خجالتی‌بودن فرزندتان هستید؟ دوست دارید کودکتان اعتماد به نفس بیشتری داشته‌باشد؟ بازی درمانی برای کودکان خجالتی می‌تواند یک ابزار مناسب باشد.

در این مطلب از مجله روانشناسی، به بررسی علت خجالتی ‌بودن کودکان و تاثیر بازی درمانی بر آن می‌پردازیم و به شما نشان می‌دهیم که چگونه این روش درمانی می‌تواند به فرزند شما کمک کند تا از دنیای اطرافش لذت بیشتری ببرد. پس تا انتهای نوشته، همراه ما باشید.

علائم خجالتی بودن کودکان

شاخص‌ترین علائم خجالتی بودن کودکان عبارت‌اند از:

• تنهایی بازی‌کردن
• نداشتن تمایل برای قرارگیری در موقعیت‌های اجتماعی مختلف
• اجتناب و ترس از صحبت‌کردن در جمع
• مشکل در ایجاد رابطۀ دوستی با دیگران
• احساس ناراحتی در حضور افراد غریبه
• گریه یا چسبیدن به والدین در موقعیت‌های مختلف اجتماعی.

6 دلیل خجالتی بودن کودکان

کودکان به دلایل مختلف خجالتی می‌شوند. در این قسمت به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. ژنتیک

برخی از کودکان به طور طبیعی خجالتی‌تر از دیگران هستند و این ویژگی تا حدودی با ژن‌های آن‌ها ارتباط دارد.

2. شخصیت بچه‌ها

ممکن است؛ کودک شخصیتی درون‌گرا داشته‌باشد و این مسئله موجب حساس‌تر بودن بچه در موقعیت‌های مختلف اجتماعی می‌شود.

3. تجربیات گذشته

ممکن است کودک تجربیات منفی مثل مسخره‌شدن، طردشدن یا قرار گرفتن در موقعیت‌های ناخوشایند در گذشته داشته‌است.

4. سبک فرزندپروری

سبک فرزندپروری شما نیز می‌تواند یکی از دلایل خجالتی بودن کودک باشد. در صورتی‌که شما در تربیت فرزندتان، بیش از حد محافظه‌کارانه یا سخت‌گیرانه برخورد کنید، کودک در برابر موقعیت‌های جدید احساس ترس و عدم اطمینان می‌کند.

5. ترس از قضاوت‌شدن

ترس از قضاوت‌شدن هم موجب خجالتی و کم‌رویی بچه‌ها می‌شود.ممکن است، کودکان احساس کنند که دیگران، آن‌ها را قضاوت می‌کنند، یا به آن‌ها بخندند.

6. کمبود مهارت‌های اجتماعی

نداشتن مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط موثر با دیگران نیز می‌تواند باعث احساس ناامنی و کم‌رویی در بچه‌ها می‌شود.

تاثیر بازی درمانی بر خجالت کودکان

بازی‌کردن همواره یک روش بسیار موثر برای بیان احساسات درونی است. کمتر کسی پیدا می‌شود که بازی‌کردن را دوست نداشته باشد. با توجه به این مسئله، بازی‌درمانی، یکی از روش‌های درمانی موثر برای کودکان است که به آن‌ها کمک می‌کند تا با احساسات خود آشنا شده و مهارت‌های اجتماعی‌شان را تقویت کنند. دوره بازی درمانی کودکان خجالتی بسیار مفید است و فواید زیر را خواهد داشت:

· ایجاد فضای امن

در محیط بازی درمانی، بچه‌ها احساس امنیت و راحتی بیشتری کرده و در نتیجه کمتر دچار استرس، اضطراب و یا ترس خواهند شد.

· ابراز احساسات

از جمله تأثیرات مثبت بازی درمانی بر خجالت کودکان، می‌توان به این مسئله اشاره کرد که به بچه‌ها کمک می‌کند تا احساسات خودشان را نشان دهند.

· افزایش اعتماد به نفس

یکی دیگر از فواید بازی درمانی بر خجالت کودکان، این است که بچه‌ها، احساس موفقیت در بازی و سایر فعالیت‌ها می‌کنند و در نتیجه احساس توانمندی بیشتری می‌کنند، از عملکرد خودشان رضایت بیشتری دارند و درنهایت؛  اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند.

· آموزش مهارت‌های اجتماعی

بازی‌های گروهی و تعاملی، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی مانند برقراری ارتباط، همکاری و همدلی را یاد بگیرند.

· کاهش اضطراب

بازی درمانی به کودکان کمک می‌کند تا با موقعیت‌های اجتماعی اضطراب‌آور روبرو شده و به تدریج بر ترس خود غلبه کنند.

چطور بازی درمانی به کودک خجالتی کمک می‌کند؟

مهم‌ترین اثرات بازی درمانی برای کودکان خجالتی عبارت‌اند از:

1. ایجاد ارتباط

درمانگر از طریق بازی‌کردن با کودک ارتباط برقرار کرده و به بچه کمک می‌کند تا بهتر احساساتش را درک کند.

2. مدل‌سازی رفتارهای اجتماعی

درمانگر با بازی‌کردن نقش‌های مختلف، به کودک آموزش می‌دهد که چگونه می‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کرده و در موقعیت‌های اجتماعی گوناگون، موفق عمل کند. این مسئله برای کودکان کم‌رو بسیار مهم است و اعتماد به نفس آن‌ها را بالا می‌برد.

3. تقویت مهارت‌های حل مسئله

بازی‌های مختلف به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری خود را تقویت کند.

4. افزایش خلاقیت

بازی‌های آزاد و بدون ساختار، به کودکان کم‌رو، فرصت بروز خلاقیت و کشف ایده‌های جدید را می‌دهد.

بهترین بازی‌ها برای کودکان خجالتی

در این بخش، به معرفی بهترین بازی‌های مناسب بازی درمانی کودکان خجالتی می‌پردازیم:

· بازی‌های ساختنی

بازی‌های ساختنی همچون لگو، بلوک‌های ساختمانی، ابزارهای مناسب بازی درمانی برای کودکان خجالتی هستند. بچه‌ها با کمک این اسباب‌بازی‌های فکری، می‌توانند آنطور که دوست دارند، با توجه به خلاقیت‌شان دنیای خود را بسازند. این‌گونه، بچه‌ها، مهارت‌های حل مسئله را فرا می‌گیرند و قدرت تمرکزشان افزایش می‌یابد.

· پازل

قرار دادن تکه‌های جدای پازل کنار هم و ساخت تصاویر با موضوع‌های متنوع، موجب تقویت مهارت‌های بصری و فضایی کودک شده و به او احساس موفقیت و کامیابی می‌دهد.

· بازی‌های نقش‌آفرینی

اغلب کودکان، به طور ذاتی، داستان‌سراهای ماهری هستند. همین قابلیت بچه‌ها، یکی از ابزارهای بسیار مناسب برای درمان خجالتی‌بودن آن‌هاست.

با استفاده از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه و شخصیت‌های کارتونی، کودکان را به دنیای داستان‌ها بکشانید. از آن‌ها بخواهید به جای شخصیت مورد علاقه‌شان حرف بزنند و نمایش کوچکی را اجرا کنند. این کار برای بچه‌های خجالتی بسیار موثر است.

درمانگر به تدریج در جمع بازی‌هایش با کودکان خجالتی، دوستان و اعضای خانواده‌ بچه را هم به بازی دعوت می‌کند تا کودک به تدریج با دیگران ارتباط برقرار کند و خجالتی‌بودنش کمتر شده و مهارت‌های ارتباطی‌اش افزایش یابد.

· استفاده از عروسک‌های نمایشی

از عروسک‌های نمایشی مورد علاقه بچه‌ها نیز می‌توان برای بازی درمانی استفاده کرد. این کار موجب افزایش مهارت‌های کلامی کودکان می‌شود. به خصوص وقتی بچه‌ها پشت مبلی یا تخته‌ای پنهان می‌شوند و تنها صدای آن‌ها و عروسک‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند.

پیشنهاد می‌کنیم در ابتدا مربیان یا والدین از عروسک‌های نمایشی به عنوان ابزاری درمانی برای کودکان خجالتی استفاده کنند. به تدریج که بچه‌ها با عروسک‌ها ارتباط برقرار کردند، آن‌ها را برای اجرای نمایش در اختیار کودکان بگذارند.

· بازی‌های مناسب تقویت حس لامسه

اسلایم، خمیربازی و شن‌بازی نیز موجب تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و ساخت اشیاء مختلف توسط بچه‌ها می‌شود. این ابزار نیز از جمله اسباب‌بازی‌های مناسب درمان خجالتی بودن کودکان است.

· پانتومیم

اگر برای فرزند خجالتی شما، صحبت‌کردن در جمع سخت است، می‌توانید برای درمان آن از بازی پانتومیم استفاده کنید که بی‌کلام است. بازی بدون کلام، به احتمال قوی، استرس کمتری به بچه وارد می‌کند. از طرفی دیگر پانتومیم مهارت‌های بدنی و زبان بدن کودک را تقویت می‌کند. بازی پانتومیم را ابتدا در جمع دوستانی که کودک با آن‌ها راحت است، انجام دهید. به تدریج آن را در جمع‌های ناآشنا نیز گسترش دهید.

· نقاشی

هنر درمانی و نقاشی، همواره یکی از ابزار مناسب برای بازی درمانی هستند. اگر فرزند شما خجالتی است، نقاشی به او کمک می‌کند تا احساساتش را در قالب تصاویر بصری به نمایش بگذارد.

· انجام بازی‌های گروهی

بازی درمانی برای کودکان خجالتی می‌تواند در قالب بازی‌های گروهی انجام شود. بچه‌ها در بازی‌های گروهی در کنار سایر افراد قرار می‌گیرند. بازی‌هایی مثل لی‌لی، زو، هفت‌سنگ علاوه بر تخلیه انرژی آن‌ها، کمکشان می‌کند تا تعامل بیشتری با همسالان خود برقرار کنند. می‌توان بازی‌های گروهی را در کلاس‌های گروه درمانی نیز به عنوان یک ابزار مناسب زیر نظر روانشناس کودک در تهران در نظر گرفت.

و اما سخن آخر

بازی درمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کمک به کودکان خجالتی است. این روش به بچه‌ها کمک می‌کند تا در محیطی امن و بدون استرس، احساساتشان را بیان کنند، اعتماد به نفسشان به تدریج افزایش یابد و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند.

اگر فرزند شما خجالتی است و به دنبال راه‌حلی مؤثر هستید، تا به او کمک کنید، ما در «مرکز روان تحلیلی ایرانیان» همراه شما هستیم تا با ارائه خدمات بازی درمانی، به بهبود روابط اجتماعی و اعتماد به نفس کودکان کمک کنیم.