کارگاه مهارت‌های زندگی کودکان

آموزش مهارت‌های زندگی در سال 1979 و با اقدامات دکتر گیلبرت بوتوین آغاز گردید. وی در این سال یک مجموعه آموزش مهارت‌های زندگی برای دانش آموزان کلاس هفتم تا نهم ندوین نمود که با استقبال فراوان متخصصان بهداشت روان مواجه گردید. این برنامه آموزشی به نوجوانان یاد می داد که چگونه با استفاده از مهارت‌های رفتار جرات مندانه، تصمیم گیری و تفکر نقاد، در مقابل وسوسه یا پیشنهاد سوء مصرف مواد از سوی همسالان مقاومت کنند. هدف بوتوین، طراحی یک برنامه واحد پیشگیری اولیه بود و مطالعات بعدی نشان داد که آموزش مهارت‌های زندگی تنها در صورتی به نتایج مورد نظر ختم می‌شود که همه مهارت‌ها به فرد آموخته شود. به دنبال این اقدام مقدماتی، از سال 1993 به بعد، سازمان جهانی بهداشت با هماهنگی یونیسف، برنامه آموزش مهارت‌های زندگی را به عنوان یک طرح جامع پیشگیری اولیه و ارتقای سطح بهداشت روانی کودکان و نوجوانان معرفی نمود. این برنامه در کشورهای مختلف دنیا تجربه شد و گزارش‌های امید بخشی از کارایی این برنامه منتشر گردید.

شیوه‌های آموزش مهارت‌های زندگی یادگیری فعال و مبتنی بر تجربه و خودکارآمدی است. طرح درس مهارت‌های زندگی باید فعال و تجربی باشد. در یادگیری منفعل (به عنوان یکی از اصول آموزشی)، معلم دانش را منتقل میکند و یادگیرنده اطلاعات را دریافت میکند. این در حالی است که در یادگیری فعال، معلم و شاگرد از یک روش پویا برای یادگیری استفاده می‌کنند و از روش‌هایی همچون بارش فکری، بحث گروهی و مناظره استفاده می‌کنند. یادگیری تجربی بر مبنای تمرین واقعی چیزی است که آموخته می‌شود. برای مثال از بازی‌ها و بازی نقش استفاده می‌شود. در طرح درس برنامه مهارت‌های زندگی از روش‌های فعال و تجربی استفاده می‌شود و همچین از تکالیف درسی خانگی استفاده می‌شود که دانش آموزان را تشویق می‌کند تا مهارت‌های زندگی را در زندگی خودشان، در خانه و در ارتباطاتشان، تجزیه و تحلیل و تمرین کنند. بازی‌های متعارف کودکان که در طرح درس مهارت‌های زندگی استفاده می‌شوند؛ نمونه خوبی است از یادگیری مهارت‌های زندگی به صورت عملی هستند و موید این موضوع هستند که مهارتهای آموخته شده را می‌توان در خارج از کلاس نیز به کار برد.

روش‌هایی که مرتبا در طرح درس مهار‌ت‌های زندگی استفاده می‌شوند عبارتند از بارش فکری و بازی نقش که در زیر توضیح داده شده اند:

بارش فکری:

یک تکنیک خلاقانه برای تولید ایده ها و پیشنهادات درباره یک موضوع خاص است. هر عنوانی را می توان مطرح و از بارش فکری برای آن استفاده کرد. یک سوال پرسیده می شود یا یک مساله طرح می شود و از هر کسی در گروه خواسته می شود که پیشنهاداتش را در قالب عبارات ساده( یک کلمه یا یک عبارت کوتاه) بیان کند. در بارش فکری، از افراد پرسیده میشود که چه فکری دارند و لزومی ندارد که از تک تک افراد گروه، به ترتیب نظر خواهی شود. همه پیشنهادات فهرست می شوند تا همه اعضای گروه، آن را ببینند. بارش فکری فرصتی را فراهم میکند تا ایده های هر فردی بدون نقد، ارزش گذاری و پذیرفته شوند. بارش فکری یک روش خوب برای معلمان مهارتهای زندگی است تا متوجه شوند که دانش آموزان چقدر توانسته اند یک مطلب خاص را درک کنند، چون اگر موضوع را فهمیده باشند می توانند آن را در قالب عبارتهای خودشان بیان کنند. همچنین این یک روش برای شنیدن ایده های کل گروه در یک زمان محدود است.

 بازی نقش:

یک نقش بازی کردن بدون سناریو است. بازی نقش بر اساس یک متن یا موقعیت فرضی است که دانش آموزان یا معلم آن را شرح می دهند. در بازی نقش، جنبه های مختلف یک موقعیت بازی میشوند. در واقع به دانش آموزانی که در بازی نقش مشارکت میکنند، این شانس داده می شود که مهارتهای زندگی  آموخته شده را بازی کنند. بازی نقش شاید مهم ترین روش آموزش مهارتهای زندگی است زیرا دانش آموزانی که در آن مشارکت می کنند استفاده از یک مهارت جدید را در موقعیت های مختلف تجربه می کنند. همچنین بازی نقش در تعامل با موضوعات حساسی که مواجهه واقعی با آنها برای افراد اضطراب آمیز است، ارزش قابل توجهی دارد. یادگیرندگان می توانند مشاهده کنند و روشهای رفتار در یک محیط کنترل شده و امن را پیش از مواجهه با موقعیت واقعی، بیاموزند.